هشتاد و هفتمین سالگرد روز ملی عربستان در دیده ی بسیاری از تحلیلگران عرصه مطالعات منطقه ای وجوه تمایز بسیاری با سالگردهای پیشین در این کشور داشت.مراسم این سالگرد که بیست و سوم سپتامبر سال جاری(مقارن با یکم مهرماه) انجام شد، متشکل از 27 بخش و جشن جداگانه بود که بسیاری از این مراسمات تاکنون در عربستان سعودی یا ممنوع بوده، یا سابقه نداشته و یا آنکه به گستردگی مراسم امسال نبوده است.در این میان حضور زنان برای اولین بار در ورزشگاه ملک فهد ریاض آن هم جهت تماشای اپرا، برپایی کنسرت توسط 12 خواننده مهم عربی از کشور های مختلف در ورزشگاه ملک عبدالله شهر جده و مراسماتی همچون رقص دسته جمعی در خیابان ها،آتش بازی و حرکات آکروباتیک توسط گروه های حرفه ای بیش از پیش توجه جامعه جهانی را در خصوص تغییرات محسوس فرهنگی در دوران ولیعهدی بن سلمان برانگیخته است.

 

به عقیده کارشناسان سیاست خارجی غربی همچون استفن کالین نویسنده مقالات بخش عربستان در رویترز، به نظر می رسد تغییرات فرهنگی اجتماعی که در روزملی عربستان بیش از پیش عیان شده ، جزیی از برنامه چشم انداز 2030 عربستان باشد که طی آن قرار است تا چهره جدیدی از نظام پادشاهی این کشور در جامعه جهانی به نمایش گذاشته شود. بر این اساس و طی سرفصل "جامعه بانشاط" و ذیل عنوان بخش "ارتقای فرهنگ" در سند2030، عربستان مدعی است که:« ما فرهنگ و سرگرمی را بخش های ضروری کیفیت زندگی می دانیم. ما به خوبی آگاه هستیم که فرصت های فرهنگی و سرگرمی که اکنون در دسترس است، نه با خواست های رو‌به فزونی ما سازگار است و نه در شان اقتصاد غنی ماست. به همین دلیل است که ما از تلاش های مناطق، حکام و بخش های خصوصی و غیر انتفاعی برای سازماندهی رویدادهای فرهنگی حمایت می کنیم. ما بر آن هستیم که در‌کنار تقویت نقش سرمایه گذاری های دولتی، با جذب سرمایه گذاران بومی و بین المللی به مشارکت با شرکت های سرگرمی بین المللی دست پیدا کنیم. زمین مناسب برای پروژه های فرهنگی و سرگرمی فراهم خواهد شد و نویسندگان و کارگردانان به دقت حمایت خواهند شد. ما به دنبال آن هستیم که تنوعی از اماکن و جایگاه های فرهنگی از قبیل کتابخانه ها، گالری ها و موزه ها را به موازات امکانات سرگرمی برای ذائقه های گوناگون فراهم نماییم. همچنین این پروژه ها به اقتصاد ما کمک خواهد کرد و منتج به ایجاد فرصت های شغلی فراوانی خواهد شد.»

 

بر اساس آنچه که ذکر آن رفت، به نظر می رسد که امروزه  فرضیه ی غالب آن است که عربستان به دنبال پیوستن به جهانی چند فرهنگی است که اگرچه در کوتاه و میان مدت رسیدن به این مطلوب برای آن میسر نیست اما امید به وصال آن در بلند مدت برای بن سلمان و سایر مقامات کشور انگیزه بخش بوده است.با این حال ، اگر نیک بنگریم متوجه خواهیم شد که منحصر کردن وقایع اخیر در کشور عربستان به ایجاد فضای باز برای شهروندان آن هم در زمانی که نظامیان سعودی رسما تا هفته های اخیر بسیاری از شهرهای شیعه نشین این کشور همچون العوامیه را مورد حصر نظامی و حملات خود قرارداده اند چندان با واقعیت رژیم سعودی همخوان نیست و به همین جهت نیز شاید بتوان گفت که در پس پرده تصاویر متعدد بن سلمان بر روی بیلبوردهای شهری،نوشته های روی پیراهن در جشن ها و ورودی استادیوم ها آن هم در سالگرد روز ملی این کشور نیات دیگری نیز وجود دارد.

 

محمد بن سلمان که از ژوئیه امسال با کنار زدن بن نایف توانسته است منصب ولیعهدی در عربستان سعودی را به خود اختصاص دهد،قدرت و اختیارات زیادی دارد و بر اقتصاد و فرهنگ و سیاست داخلی عربستان سلطه دارد، اما این شاهزاده سعودی معمار باتلاق خونین جنگ یمن و موضعگیری شدید در قبال بحران کنونی با کشور قطر نیز هست و به همین خاطر به قول نویسنده گاردین مشخص نیست که "آیا محمد بن سلمان یک اصلاح طلب است که می خواهد عربستان را به قرن بیست و یکم ملحق کند یا یک شاهزاده کوچک بی تجربه است که ممکن است قدرت گیری او باعث برهم خوردن نظم منطقه ای شود." بر همین مبنا به نظر می رسد ارتباط دادن مستقیم تغییرات فرهنگی در عربستان به سند چشم انداز 2030 بدون توجه به وضعیت خاص فرهنگی در این کشور صرفا نوعی ساده انگاری سیاسی و خوش بینی بیش از حد است،حال آن که فرهنگ به مثابه ابزاری جدید در دست بن سلمان قرار گرفته است تا ضمن انحصار در عرصه های سیاستگذاری اقتصادی و نظامی بتواند دایره قدرت خویش را فزونی بخشد و سیطره خود را بر تمامی قسمت های کشور عربستان کامل سازد. شاهد مثال چنین امری را شاید بتوان در مراسم جشن ریاض در سالروز جشن ملی عربستان دید.از دیرباز ریاض در جشن ملی نمادی از اقتدار و قدرت حکومت سعودی بود و در روز جشن ملی با برنامه‌هایی که با دعای حضرت ابراهیم آغاز و با نشان دادن اقتدار پادشاه وقت آل سعود به پایان می رسید اما آنچه در جشن امسال در این شهر شکل گرفت بیش از آنکه نشان از اقتدار آل سعود باشد، نشان از اهدافی داشت که از سوی محمد بن سلمان برای آینده‌ در نظر گرفته شده است. این برنامه مشابه سال‌های گذشته با دعای حضرت ابراهیم آغاز شد اما برخلاف سال‌های گذشته با بیان اقتدار پادشاه به پایان نرسید بلکه تصویری که توسط ولیعهد محمد بن سلمان برای عربستان 2030 برنامه ریزی شده بود، پایان‌بخش نمایش بود.