ویل دورانت ، مورخ آمریکایی، فیلسوف، نویسنده و مولف کتاب مشهور "تاریخ تمدن" که ایرانیان را مردمانی میهن دوست، فامیل دوست و باهوش خوانده است هفتم نوامبر سال 1981 (16 آبان 1360) در لُس آنجلِس درگذشت. وی که پنجم نوامبر 1885 در ماساچوست به دنیا آمده بود 96 سال عُمر کرده بود. او اعتراف کرده است که بدون زن دلبندش ـ آریل ، موفق به نوشتن تاریخ تمدن در 11 جلد نمی شد که کار تحریر آن نیم قرن طول کشید. اثر او که جِلد به جِلد پس از آماده شدن انتشار می یافت تا سال 2010 جمعا در 17 میلیون نسخه چاپ شده بود و کار تجدید چاپ آن ادامه دارد.

ویل دورانت مطالب کتاب را به «آریل» دیکته می کرد. علاقه این زن و شوهر به یکدیگر به قدری بود که در سال 1981 پس از انتقال «ویل» به بیمارستان، آریل از لحظه ای در نیمه اکتبر که از دکتر معالج شنید که شانس زنده ماندن شوهرش اندک است دیگر لب به غذا نزد تا اینکه در 25 اکتبر و 12 روز پیش از «ویل» درگذشت. به ملاحظات پزشگی، درگذشت «اریل» را تا 12 روز به «ویل» نگفته بودند. قلب «ویل» نیز پس از این که شنید آریل فوت شده از حرکت بازماند و به او پیوست و زن و شوهر در کنار هم دفن شدند. آریل 13 سال جوانتر از «ویل» و قبلا شاگرد او بود. خانواده آریل از روسیه به آمریکا مهاجرت کرده بودند و هنگام ورود به آمریکا، آریل یک ساله بود.
     «ویل دورانت» پیش از نوشتن کتاب تاریح تمدن، کتب تاریخ فلسفه، اصول حکمت و مسائل اجتماعی دوران معاصر را تألیف کرده بود. 
     دورانت در جوانی به اصول «سوسیالیسم» به عنوان روشی که خواهد توانست به حذف طبقه و تأمین برابری انسان ها در طول زندگانی و رفاه و سعادت آنان بیانجامد و به دشمنی ها، حسادت و بُخل، نارضایی ها و خشم و اعتراض پایان دهد دل بست و بر خلاف نظر مادرش که مایل بود پسرش کشیش شود به تحصیل تاریخ، فلسفه و ادبیات پرداخت و مدرّس شد و سپس به پژوهش و کار تألیف پرداخت تا دانش و نظرات خودرا به گور نَبرَد. به نظر دورانت، دانش و معلومات باید همانند خورشید باشد تا به رایگان و یکنواخت (بدون تبعیض) بر همگان بتابد، تلاش و پیشرفت ایجاد کند، مدنیّت را ارتقاء دهد و تکامل تمدّن است که جامعه را (از کوچک آن؛ خانواده تا بزرگ آن؛ جامعه جهانی) بی مسئله می کند و انسان را وارد عصر برادری، شادی ها و شادمانی می سازد.
     مردم قدرشناس نام «دورانت» را که به دریافت عالی ترین نشان آزادی نائل شده و «بنیاد دورانت» به ارتقاء فرهنگ و ادبیات سرگرم است نه تنها برخیابانهای شهرها، مدارس و دانشکده ها گذارده اند بلکه شهرک های متعدد، روزنامه و حتی هتل به اسم او نامگذاری کرده اند.
     رشته سخنرانی های دورانت درباره ادبیات ایران در دهه 1950 در دانشگاه کلمبیا، بیش از پیش مردان فکر میهن ما در قرون وسطا را به جهانیان شناسانید. وی یک جلسه تمام، تنها به تفسیر این بیت حافظ پرداخته بود که گفته است: "غلام و بنده آنم که زیر چرخ کبود ـ ز هر چه قید تعلق پذیرد آزاد است.". 
     «ویل دورانت» درباره فردوسی گفته است که در میهندوستی، همتای فردوسی به دنیا نیامده است و از این بابت، ایران درجهان سرزمینی منحصر به فرد باید بشمار آورده شود.
     مروری برتحریرات او این نکات مهم را به دست می دهد:
     تمدّن بخشی از فرهنگ یک ملت است. تمدّن با نظم عمومی آغاز می شود، با آزادی رشد می کند و در هرج و مرج و بی قانونی از میان می رود و من کشف کرده ام که «آزادی» محصول «نظم» است. ملّتی که از یک آموزش و پرورش خوب و پیشرفته بهره بگیرد به همه چیز خواهد رسید. قدرشناسی از خادمان ـ خادمانی که چشمداشت نداشته باشند ـ باعث تشویق همگان به خدمت می شود. اگر دولتمردان روزهای پیری و ناتوانی خود را بتوانند در نظر بیاورند دست بکارهایی نخواهند زد که بعدا مورد انتقاد باشد، به جامعه آسیب بزند و برایشان پشیمانی ببار آورد. مروّت یعنی ستم روانداشتن به مغلوب و ضعیف، برکنار شده، شکست خورده و ناتوان. تمدّن، روش ها و رسوم یک ملّت را نمی شود با فتح و غلبه و اشغال نظامی از میان بُرد. تمدّن تنها از درون یک جامعه تخریب می شود. مدنیّت در جامعه با رعایت تساوی حقوق انسانها شکوفا و بارور می شود و تبعیض ریشه آن را می خشکاند. فساد در هر شکل آن نشانه ضعف تمدّن و پَسرفت انسان است. احترام گذاشتن و رعایت شئون و برخورد خوب نشانه تمدّن است که یک گردشگر در نخستین روز ورود به سرزمینی دیگر متوجه آن و سطح تمدن جامعه مورد بازدید خود می شود. مردم برای فرزندانشان به جای مال باید مدنیّت به ارث بگذارند. برخلاف تصوّر، با داشتن دمکراسی (انتخابات آزاد، آزادی تاسیس حزب و انجمن، انتشار نشریه و تشکیل اجتماعات) نمی توان به پدیده جنگ و نزاع و برخوردهای طبقاتی پایان داد، ولی این کار با ارتقاء مدنیّت امکان پذیر است. سلامت ملل مهمتر از ثروت ملل است. کمتر سیاستمدار و دولتمردی یافت می شود که استطاعت «مورالیست» بودن داشته باشد. کتاب نویسی و کار قلم لذّت بخشترین حرفه ها، موثر ترین کارها و بهترین خدمات به بشر است. دانش آموخته کسی است که بداند که هنوز چیزی نمی داند. ....