بانک‌ها برای پرداخت سود 34 درصد اضافه‌برداشت خود از بانک مرکزی بهره سپرده‌های بانکی را افزایش می‌دهند. بانک مرکزی برای جلوگیری از این افزایش بهره در سپرده بانکی، قصد دارد با تبدیل اضافه‌برداشت‌های قبلی به خط اعتباری با سود 18درصد، این فشار را از روی بانک‌های تجاری برداشته و موجب کاهش بهره سپرده‌های بانکی شود. حال‌آنکه برای مؤثر بودن این تصمیم در اقتصاد خفته کشور، باید به نکاتی توجه کرد.

 

به گزارش عیارآنلاین، زمانی که بانک‌ها در پاسخگویی به برداشت‌های مردمی و یا انتقال بین‌بانکی وجوه دچار مشکل می‌شوند مجبور به اضافه‌برداشت از بانک مرکزی می‌شوند. اضافه‌برداشت از بانک مرکزی با سود 34 درصد همراه است. بانک‌ها برای پرداخت این مقدار سود به بانک مرکزی، میزان بهره سپرده‌های بانکی را افزایش داده تا با جذب سپرده‌های بیشتر، تسهیلات بیشتر با سود بالاتر پرداخت کنند و از محل سود تسهیلات و سپرده‌های جذب‌شده، سود اضافه‌برداشت از بانک‌ها را پرداخت کنند.

 

بانک مرکزی قصد دارد همانند سال 94، ولی این‌بار در سایه پرداخت زیان خسارت‌دیدگان مؤسسه فرشتگان، با تزریق خط اعتباری جدید و تبدیل  اضافه‌برداشت‌های بانک‌های تجاری به خط اعتباری با سود 18 درصد از افزایش بهره بانکی جلوگیری کرده تا سرمایه‌های انباشته‌شده در سپرده‌های بانکی، به سمت سرمایه‌گذاری در بازارهای مولد حرکت کند.

 

این اقدام بانک مرکزی سؤال‌هایی را در ذهن ما ایجاد کرده که در ادامه به آن پرداخته شده است.

 

سؤال اولی که مطرح می‌شود، این است که آیا بازارهای مولد، قدرت رقابت با بازارهایی همچون ارز را دارند؟ باید گفت که کم شدن بهره بانکی به‌تنهایی نمی‌تواند باعث رفتن سرمایه‌ها به سمت بخش‌های مولد همچون صنایع و ساخت مسکن شود، بلکه ممکن است با جذابیت بازارهایی همچون ارز و دلالی مسکن، سرمایه‌ها به این سمت حرکت کند که در این صورت، باید آماده افزایش حبابی قیمت در این بخش‌ها بود. دولت و مجلس می‌توانستند با اجرای قوانین مالیاتی مناسب قبل از این اقدام، شرایط را برای هدایت سرمایه‌ها به بخش‌های مولد فراهم کنند.

 

سؤال دوم این است که آیا با تکرار این کار، یعنی تبدیل اضافه‌برداشت‌ها به خط اعتباری با سود کم، هراس بانک‌ها از دادن تسهیلات بدون پشتوانه برداشته نمی‌شود؟ می‌توان گفت سود بالای اضافه‌برداشت باعث می‌شود تا بانک‌های تجاری از پرداخت بی‌رویه تسهیلات بدون پشتوانه خودداری کنند، اما با امید به کاسته شدن این سود بالا هر چند سال، این هراس برداشته خواهد شد. می‌توان گفت پرداخت تسهیلات بدون پشتوانه بانک‌ها آن‌هم به بخش‌های غیرمولد در کنار استمهال معوقات بانکی مهم‌ترین دلایل افزایش نقدینگی کشور در چند سال اخیر هستند و بانک مرکزی با برداشتن یکی از بزرگ‌ترین موانع پیش روی این کار در حال دمیدن در آتش نقدینگی کشور است. خط اعتباری که درواقع همان پایه پولی است، پول قدرتمندی است که در طی عملیات بانکی و تسهیلات‌دهی بانک‌ها به‌وسیله آن قادر است چند برابر شود. بانک مرکزی می‌تواند با قطع سیستم ساتنا (سامانه تسویه ناخالص آنی) با اضافه‌برداشت‌های بی‌رویه برخورد کند، اما با تبدیل اضافه‌برداشت‌ها قبلی به خط اعتباری، می‌توان گفت بانک مرکزی در حال تشویق بانک‌های تجاری به اضافه‌برداشت بیشتر است که این امر به تحقق هر چه سریع‌تر بحران بانکی کمک خواهد کرد.

 

سؤال آخر این است که آیا راه دیگری برای حمایت از بخش‌های مولد وجود نداشت؟ بانک مرکزی می‌توانست این خط اعتباری را در اختیار دولت قرار دهد تا با استفاده کردن آن در بخش‌هایی همچون ساخت مسکن برای اقشار مستضعف نه‌تنها از یک بخش مولد حمایت شود بلکه با توجه به سازوکار پولی و بانکی این خط اعتباری به نظام بانکی برمی‌گردد و کاستی‌های مالی بانک‌ها رفع می‌شد.

 

با تمام این توصیفات، می‌توان گفت بانک مرکزی  با تبدیل اضافه‌برداشت‌های قبلی به خط اعتباری در حال تزریق مسکنی مضر به اقتصاد کشور است که شاید در کوتاه‌مدت مفید باشد، اما در طولانی‌مدت به دلیل عدم زمینه‌سازی و ضعف نظام بانکی کشور منجر به وخیم‌تر شدن وضعیت اقتصادی کشور خواهد شد.