عنوان مقاله: رسانه، مصرف و سبک زندگی

نویسنده: فردین علیخواه

نشریه: مجموعه مقالات سبک زندگی در ایران ، پاییز 1392 ، انتشارات تیسا

دانلود مقاله

چکیده:

پيوند تلويزيون و مصرف گرايي و سبك زنـدگي، محـدود بـه جوامع غربي نيست. همانطوركه اشاره شد هر كجا كـه بخـش خصوصي و دولتي براي معرفـي كالاهـاي خـود بـه تبليغـات تجاري متوسل ميشود و اين تبليغـات از طريـق رسـانه هـايي همچون تلويزيون ارائه ميگردد، زمينة اشاعة مصرفگرايـي و سبك زندگي مصرفي مجال بروز مييابد مگر آنكه با تقويـت نظــارتهــا و نقــدهاي اجتمــاعي مســتمر و درنتيجــه رشــد آگاهيهاي عمومي بتوان مجال شكل گيري چنين زمينه هايي را محدود كرد. تحقيقات نشان ميدهد كـه از طرفـي طـي دهـة گذشته، جامعة ايرانـي تجمـلگراتـر شـده و از سـوي ديگـر تبليغات تجاري سازمان صداوسـيما نيـز در راسـتاي تقويـت تجملگرايي بـوده اسـت؛ بـراي مثـال تحقيـق ميـداني مركـز افكارسنجي دانشجويان ايران در سال 1381 نشـان داد كـه 72 درصـد از مـردم رواج پديـدة تجمـلگرايـي را در حـد زيـاد دانسته اند (به نقل از روزنامة جام جـم، 81/4/10 ). همچنـين محمدرضا رسولي در تحقيقي با عنـوان «بررسـي مؤلفـه هـاي سبك زندگي در تبليغات تجاري تلويزيون» كه در سال 1381 انجام شده است، نشان داد كه در تبليغـات تجـاري تلويزيـون مؤلفه هاي مربوط به سبك زندگي در گروه هاي بالا، متوسط و پايين از توزيـع يكسـاني برخـوردار نبـوده و سـبك زنـدگي گروه هاي مرفه و متوسط، بيش از سـبك زنـدگي گـروه هـاي پايين در تبليغـات تجـاري نشـان داده شـده اسـت (رسـولي، 358 :1382). چنين نگرانيهـايي موجـب شـد تـا نامگـذاري سالهاي اخيـر در چهـارچوب مفـاهيم مـديريت اقتصـادي و اصلاح الگوهاي مصرف اختصاص يابد. بـا ايـن اوصـاف، بـا توجه به تبعات اجتماعي مصرفگرايـي، رصـد مـداوم آنچـه تلويزيون پخش ميكند و بررسي پيوند آن با مصرفگرايـي و سبك زندگي مصرفي ضروري به نظر ميرسد؛ از ايـن رو، در اين مقاله تلاش خواهيم كرد تا با تمركز بر چند آگهي تجاري شبكه هاي صداوسـيماي جمهـوري اسـلامي ايـران، خوانشـي انتقادي از آنها ارائه داده و بـه ايـن پرسـش پاسـخ دهـيم كـه آگهي هاي تجاري اين شـبكه هـا بـه گسـترش سـبك زنـدگي مصرفي گرايانه كمك ميكنند يا خير؟